آیات تاریخیآیات تاریخی، آیات متضمن برخی حوادث تاریخی را می‌گویند. ۱ - تعریفآیات قرآن به لحاظ‌های مختلف، قابل تقسیم است. گاهی، به لحاظ محتوا، آیات قرآن را به آیات اخلاقی ، آیات فقهی ، آیات اقتصادی ، آیات اعتقادی ، آیات تاریخی و... تقسیم می‌کنند. آیات تاریخی، آن دسته آیاتی است که به برخی حوادث تاریخی اقوام مختلف پرداخته است. البته قرآن، یک کتاب تاریخ نیست و مباحث تاریخی را به انگیزه عبرت گیری و هدایت مردمان بیان کرده است. ۲ - اهمیت تاریختاریخ در یک نگاه، علم به وقایع، حوادث، اوضاع و احوال انسانها در گذشته و نیز آگاهی از قواعد وسنن حاکم بر زندگی پیشینیان است که از مطالعه و بررسی و تحلیل حوادث و وقایع گذشته به دست می‌آید. و در نگاهی دیگر بررسی تاریخی آشنایی با تحولات و تطورات جوامع از مرحله‌ای به مرحله دیگر و شناخت قوانین حاکم بر این تحولات است. تاریخ در این معنا علم تکامل جامعه‌ها درمراحل و دوره‌های گوناگون است. هر چند موضوع بررسی تاریخی حوادث و وقایعی است که به گذشته تعلق دارد؛ اما اصول و قواعدی که از آن استفاده می‌شود، اختصاص به گذشته ندارد و شایستگی گستردن به حال وآینده در جهت ترسیم شیوه رفتاری فردی و اجتماعی انسانها را دارد. در هر صورت، تاریخ سودمند حرکت آفرین و جهت بخش وپیامدار رفتار بایسته انسانی در هرعصر و زمان است؛ زیرا آدمی تحت تاثیر رفتار و تصمیمات و خلق و خوی مردم همزمان خود واقع می‌گردد و به همان گونه که از زندگی عینی مردم هم عصرش درس می‌آموزد و عبرت می‌گیرد، از سرگذشت پیشینیان نیز بهره گرفته و رفتار شایسته را می‌آموزد. از همین رو قرآن کریم نکات سودمندی از زندگی انسانهای اسوه را مطرح ساخته و ایشان را به عنوان الگوی رفتاری انسان معرفی می‌کند. از این رو، فرازهای تاریخی قرآن درعین طرح وقایع و رخدادهای شخصیتها، اقوام و ملل پیشین می‌تواند زمینه‌ای مناسب در جهت بهره‌های تکلیفی و رفتاری که وظایف دینی انسان را مشخص می‌گرداند باشد. ۳ - موارد قرآنیآیات سوره یوسف در شرح زندگی حضرت یوسف علیه‌السّلام و برادرانش، آیات سوره ص درباره سرگذشت ایوب پیامبر ، و آیات سوره غافر در شرح حال و سرنوشت برخی از اقوام ستمگر نمونه‌هایی از آیات تاریخی قرآن هستند. [۱]
جمعی از محققان، مجله پژوهشهای قرآنی، ج۴، ص(۷۴-۷۵).
۴ - پانویس
۵ - منبعفرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله«آیات تاریخی». |